Offroad and on stage

Vandaag beginnen we de dag in een geweldig decor. Zand, kasteel, kogelslingeraars, zoals ik pas nog in een film over Troje zag. We lopen naar het kasteel en kloppen op de muren. Jeugdsentiment! Het is een soort papier maché. Een enorm kasteel, compleet met poorten en hekken. Er is een Arabische kant en een Egyptische kant. Machtig mooi om te zien. Als onze gids vraagt of we even binnen mogen kijken, mag dat, maar zodra ze onze camera’s zien, is er heibel. Niet schieten, no camera's! We staan op een filmlocatie! Welke film? Geen idee, maar het is wel cool om te zien! Ik onderdruk de neiging om op de mooie paarse troon te gaan zitten en we gaan door. Yalla, yalla!

 We rijden door grijs zand, door grijze bergen met een mengeling van steen en zand en over immense vlakten voor met stenen. Overal waar je maar kijkt. Allerlei vormen, allerlei kleuren, maar samen grijs. Ik vraag de auto om te stoppen zodat ik even in dat landschap kan staan Zo onwerkelijk. Kilometers aarde en niemand kan er niets mee, niemand doet er iets mee. Een stilte in me. Ik loop rond en pak regelmatig een steen op. Maak een foto. Probeer het landschap te pakken, te begrijpen. Het lukt niet. Ik voel het wel. Eindeloos. Verloren. Prachtig. Ruw.

In the middle of nowhere zit een man. Hij verkoopt souveniers, maar alles waait continu om door de harde wind. Met een engelengeduld zet hij steeds weer alles overeind. Hij probeert me niet iets te verkopen. We lachen en schudden handen en ik vraag me af waar hij vandaan is gekomen op zijn fietsje.

We vertellen onze mannen dat we dit keer geen behoefte hebben aan een uitgebreide chique toeristenlunch en dat we gewoon graag ergens wat kopen om het gezellig later op te eten. En zo worden we afgezet op de markt. Dit is mooi. Overal kleuren. Overal mensen Veel fruit en groente. We genieten met volle teugen. Mensen willen absoluut niet op de foto dus we laten de lens een andere kant op kijken. Bij een tafeltje van een winkel zien we onze mannen zitten We kopen wat zij eten en hebben een geweldige discussie over de verschillen tussen hun cultuur en de onze. Het gaat over het homohuwelijk. Abdel maakt zich vooral zorgen over de kinderen. Als mannen met mannen trouwen en vrouwen met vrouwen dan hebben de mensen van nu straks geen pensioen? Het is boeiend om te proberen mee te gaan in zijn gedachte. We zien hem worstelen met het concept. Chef kijkt oud, wijs en vriendelijk toe. Geamuseerd. Van mens tot mens. Daar waar de regels en de grenzen van fatsoen, van geloof wegvallen. Hart tot hart.

Na de lunch gaan we door een vallei van dadelpalmen. Offroad. Klein weggetje door dorpjes en echt tussen de palmen door. Nog nooit zoveel palmen gezien! Chef stopt bij wat mensen die aan het werk zijn. Hij komt terug met zijn handen vol dadels. Verse dadels. 

Wat een heerlijkheid! Zo gaan we verder, zij delen hun dadels en wij onze druiven. Woeste landschappen passeren en we komen uit bij een paleis. Ons paleis voor één nacht. Een ècht paleis, al wanen we ons op een filmset!

Morgen de zandduinen in. Was het vliegende zand van vandaag een voorteken?

Yalla yalla!

Sla er maar wat naslagwerken op na; tijd is echt geen relatief begrip. Nou ja, er bestaat zoiets als Nederlandse tijd en Marokkaanse tijd. En nou hoor ik jullie al denken dat Marokkanen altijd de tijd nemen en te laat zijn. Nou......

Zaterdagmiddag hadden we een briefje op onze deur zitten. Onze gids zou ons om 8.30 komen halen Wekkertje gezet, lekker geslapen, op tijd er uit en lekker onder de douche wakker worden. Lekker ontspannen, het is tenslotte ook vakantie. Ineens, ik sta onder de douche, wordt er op de deur geklopt. Man van het riad en op de achtergrond een twintiger met smartfoon. Waar we bleven? We hadden toch gezegd dat we om acht uur ontbijt wilden en om half negen weg zouden gaan? Lilian pakte haar telefoon. Kijk maar, we zijn op tijd! Niet dus. Liepen we al bijna 24 uur een uur achter. Of 23 uur? Niet alleen wij trouwens, ook de reisgids, het klokje in de taxi en de telefoonprovider hadden het fout. Spullen snel in de koffer, croissant in de thee gedoopt en wegwezen maar. Yalla, yalla!

Al snel reden we de stad uit. Op de achterbank, gewapend met camera. "Chef" achter het stuur, Abder ernaast. Ons gezelschap voor de week. Lekkere, ja ècht, Arabische muziek door de luidsprekers. Op naar Ouarzazate. Veel verhalen, feitjes, nieuwe woorden en prachtige beelden schieten voorbij. We leggen uit dat we geen 'normale toeristen' zijn, maar staken de poging. Gestrand in onwennigheid. We leren onze woordjes en oefenen. Hij, onze docent Marokkaans. Wij, zijn docenten Nederlands. Hij hoort het woord mooi in overtreffende trap vanaf de achterbank komen.

We duiken de Atlas in. Wauw. De bergen schieten de lucht in Stenen van allerlei kleuren. Kloven naast de weg. Omhoog kijken, omlaag kijken Stil worden. Langs de kant vooral verkopers. Stenen, mooie mineralen. Maar wij kijken vooral naar de gewaden, de hoofden van de mensen. Prachtige foto's, maar niemand wil gefotografeerd. Dan de bergen Wijs, geduldig, gerimpeld. Ik zoek de luchten af naar roofvogels. Ze moeten er zijn, maar ze laten zich niet zien.

Vlak voor Ourzazate slaan we linksaf en ineens hobbelen we door het zand. Wauw. Zand, steen, wind. Een driver met het gezicht van een jongetje, een rammelende gids en wij, met een big smile, op de achterbank. Als het rustiger is, staar ik over het zand en de stenen, naar de bergen op de achtergrond. Zo ver kunnen kijken en niets anders zien dan zand en stenen Ik ben onder de indruk. En dan hebben we Kasbah Ait Ben Haddou nog niet gezien. De Kasbah staat aan de rivier en bestaat uit kronkelige straatjes naar boven. Naar het gebouwtje op de heuvel waar de gemeenschap uit de Kashbah een kamer huurde om de belangrijke dingen neer te leggen. Het lijkt alsof we midden in een film terecht zijn gekomen. Adembenemend mooi is het uitzicht. Nog mooier het gevoel te hebben in vroeger tijden te zijn beland. Mooie kleuren, effecten en grappige mensen die reageerden op onze woordjes en de klanken van een muziekinstrument maakten de ervaring compleet. O ja, en natuurlijk hebben we even gevierd dat we zonder hijgen een berg op konden lopen ;).

In de tweede Kasbah zag ik mijn kans schoon toen ik een jongetje zag met een bal. Tijd om vriendschap te sluiten. We schopten de bal over en weer. Special effects in de strijd gegooid tot er een 'yalla, yalla' kwam van de gids. Ik zwaaide en rende verder. Rondkijken in de Kashbah. Ineens liep het kereltje naast me. Drie woorden, een heleboel high fives en ineens kende ik het gevoel weer. Reizen is ervaren, voelen, spelen, dollen in een ander universum. Aan het einde gaf ik hem een ballon. Met een zuchtje wind vloog hij over een muurtje. Het jongetje bedacht zich geen moment en klom en sprong er achteraan. Terug pakte ik de ballon van hem aan en gaf ik hem een hand. "Yalla, yalla Jacqueline!" Ik trok een sprintje naar de poort van de Kashbah, blij als een kind.

Het hotel is ook een kashbah, net buiten Ouarzazate. Pracht, praal en een zwembad. Met een hoofd vol indrukken en een lijf vol stof spring ik in het ijskoude water. Yalla, yalla Jacqueline!

Tijd is geen relatief begrip. Hoeveel momenten passen er in één dag? Yalla, yalla.... we moeten door, de tijd dringt. Nee hoor, ik neem mijn tijd om te genieten. Volop.

Op avontuur

Het is zover. Niet meer verwachten, niet meer hopen, niet meer proberen in te zien of voor te stellen, maar gáán. En dan landt het vliegtuig bijna vanzelf op het vliegveld, brengt de taxi je dicht naar je Riad (omgebouwd woonhuis) en loopt de taxijongen je vanzelf naar het adres waar je moet zijn. Bij het laatste ging het mis op ons eerste dagje avontuur..... Nou ja mis?

De jongen bracht ons de Soukh binnen, dat is de oude binnenstad van Marrakech. Hier begon het 'echte' Marrakech wat ons betreft. Mensen op straat, stalletjes met etenswaren, smalle straatjes, ongelijke klinkers. We doken een doolhof van straatjes in, het één na het ander. Veel vervallen panden, mensen op straat, een andere taal, onze gids die andere mensen aansprak. En dan mensen die wezen We hadden het al snel door; we waren verdwaald. En dat was precies wat we wilden, verdwalen is immers de mooiste manier om een stad te leren kennen? Het was een cadeautje van onze taxijongen!

Natuurlijk vonden we Riad de Petite Prince uiteindelijk en na een pauze waren we er al snel klaar voor om nu zelf de Soukh in te trekken. De serie beelden die vanaf dat moment nog door mijn hoofd zwerven is bijna oneindig. Een wereld vol met verkopers die je alles willen laten zien (en en passant willen verkopen), met kleuren, zoveel meer dan ik gewend ben, met roepende mensen, geuren uit allerlei hoeken, dieren die je anders nooit ziet, dwingende mensen, prachtige gewaden, schaduwen die zorgen dat zonnestralen zichtbaar worden, vriendelijke mensen.
Maar gek genoeg ook de stilte, de rust. Een steegje als deur en dan de afwezigheid van alles dat eerst zo druk was, plotsklaps. Ineens het niet meer horen van de roepende mensen, de toeterende scootertjes en het geluid van de slangenbezweerder. Zelfs de kleuren ineens verdwenen. Bijzonder.

We vervlochten die twee werelden Zwierven rond, tot we het langzaam tijd vonden om onze Riad terug te vinden en even bij te komen van alle indrukken. Feilloos richtinggevoel, allebei. Nou ja, bijna feilloos. Vol overtuiging stapten we door. "Di komt me bekend voor", was de uitspraak van de dag, die we uiteindelijk ook niet meer helemaal serieus namen. Een uur of twee later hadden we hetzelfde pleintje twee keer gezien, dezelfde schaduwen nogmaals zien vallen, dezelfde verkopers gezien en dezelfde verkooppraatjes gehoord, maar waren we geen steek verder. Verdwalen is leuk, wat repen we het enthousiast aan het begin van deze dag. Het enthousiasme verdween toen de moeheid verscheen, mar gelukkig was daar onze 'superhero' Ismail die ons graag wilde helpen. Hij liep met zijn korte pootjes (jaar of zeven) rap voor ons uit. Ik kletste en maakte gebaren. Vermaakte me prima, maar toen ik hoorde dat hij iets vroeg aan de mensen om hem heen en zijn grotere broer kwam helpen, zag ik de moedeloosheid. Had ik die niet een paar uur eerder ook al gezien? Hij kwam me bekend voor. Ja hoor, ...................
Uiteindelijk bracht hij ons bij het Riad. Tegen een klein prijsje en een high five.

Daarna nestelden wij ons op een dakterras, zagen we de avond vallen en hoorden we in de stilte de kinderen spelen op straat. Onze oase van rust. Riad de Petit Prince. Ik dacht als een roosje te kunnen gaan slapen, maar alle indrukken kwamen 's avonds nog eens langs. De kleuren, de geuren, de geluiden, het roepen, de handen die ik geschud had, de schaduwen, de contrasten, de gedachten. Op avontuur, ja.

Zand, zand, zand?

"En eigenlijk houd ik helemaal niet van zand...", ik hoorde het mezelf zeggen. Natuurlijk kwam de vraag waarom ik dan in vredesnaam naar de woestijn ga. Het antwoord kan ik omgeven met heel veel woorden, maar is eigenlijk heel simpel. Omdat ik op avontuur ga.

Op avontuur gaan? Ja, dat is reizen voor mij. Oordelen loslaten, naar een andere wereld gaan en ervaren. Ruiken, zien, proeven, voelen. Indrukken gewoon laten komen, zonder censuur door mijn gedachten. Dat reizen, dàt had ik gemist. Dàt ging weer kriebelen. Als zandvlooien door mijn gemoedsrust.

Ik leerde haar kennen vlak na mijn eerste reis en sindsdien hebben we contact gehouden. Reizen, fotograferen, diep nadenken en altijd weer plannen bedenken gingen als thema door onze vriendschap. Allebei gingen we afvallen en al snel besloten we op avontuur te gaan als we bij elkaar 50 kilo afgevallen waren. Het moment kwam dichterbij en daar waren de avonden dat we uren, onze laptops op schoot, Google Earth bezochten en door boeken met bestemmingen bladerden. Bladzijde 117, bladzijde 183, bladzijde 12, bladzijde 410? Zo werd het Marokko, een hele andere wereld op kleine afstand.

Al weken maken we elkaar gek met berichtjes over de temperatuur in Marrakech en hoe lang het nog duurt voor ons vliegtuig vertrekt. Nu nog 2 dagen, 6 uur en 32 minuten.

Weer reizen, iedere dag een andere plek, los zijn van mijn fijne en warme veiligheid, mijn hervonden gezondheid, de woestijn, een bijzondere vriendschap, flink fotograferen en open staan voor alle ervaringen... Op avontuur. Naar de woestijn. Misschien kom ik wel terug en roep ik vol enthousiasme: "Ik ben dol op zand!"